Mục lục [Ẩn]
Bởi những hệ lụy mà nền nông nghiệp hiện đại lạm dụng hóa chất khiến cho môi trường sinh thái đứng trước nguy cơ bị hủy hoại, môi trường ô nhiễm nghiêm trọng, sức khỏe chúng ta bị đe dọa. Xu hướng quay lại với nền nông nghiệp truyền thống kết hợp cùng với các tiến bộ về khoa học kỹ thuật đang được hưởng ứng khá tích cực và mạnh mẽ để mang đến những sản phẩm nông nghiệp tự nhiên đảm bảo sức khỏe tạo mối quan hệ sinh thái bền vững.
Nông nghiệp hữu cơ bền vững
Theo đó, 4 nguyên tắc cơ bản của nền nông nghiệp hữu cơ do tổ chức IFOAM (Liên đoàn Quốc tế các Phong trào Nông nghiệp Hữu cơ) xây dựng và thống nhất tại hội nghị thường niên của IFOAM tổ chức tại Adelaide - Úc năm 2005 cụ thể như sau:
1. Lành mạnh (Heath)
Sức khỏe được quý hơn vàng, không chỉ riêng con người yếu tố sức khỏe mà khi tham gia vào nên nông nghiệp hữu cơ được hiểu rộng đó là sức khỏe của cả hệ sinh thái là một thể thống nhất không thể tách rời nhau trên hành tinh này từ những sinh vật nhỏ bé nhất sống trong đất đến con người.
Đảm bảo sức khỏe
Đất có khỏe thì cây trồng mới sinh trưởng tốt, cung cấp thức ăn cho vật nuôi và con người duy trì sức khỏe và thể lực. Sản phẩm của nông nghiệp hữu cơ hay canh tác hữu cơ là các loại lương thực, thực phẩm có chất lượng cao, giàu dưỡng chất để tăng cường sức khỏe của chúng ta. Nguyên tắc sức khỏe này bắt buộc trong quá trình canh tác hoàn toàn không sử dụng các loại hóa chất nguy hại đến sức khỏe và hệ sinh thái như: Phân bón hóa học, thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu, kháng sinh cũng như các chất kích thích tăng trường.
2. Sinh thái (Ecology)
Hệ sinh thái quanh ta bao gồm hệ thống các quần thể sinh vật cùng chung sống và phát triển trong một môi trường cụ thể nào đó, giữa chúng có mối quan hệ gắn bó với nhau, tương tác và phụ thuộc lẫn nhau để cùng sinh trưởng và phát triển và duy trì sự sống trong cùng môi trường đó. Cây trồng thì cần có một môi trường đất, động vật nuôi cần có hệ sinh thái trang trại, đối với cá tôm thì phải có môi trường nước. Đó hẳn là một hệ sinh thái năng động, các thành phần theo quy luật thứ tự tái sinh, làm việc cùng nhau, cạnh tranh nhau nhưng luôn tạo ra trạng thái cân bằng.
Cân bằng sinh thái giúp hiệu quả được duy trì
Và để có được sự cân bằng sinh thái cần phải thiết kế các hệ thống trang trại, thiết lập môi trường sống cho các sinh vật và duy trì tính đa dạng sinh học. Giảm thiểu đầu vào bằng cách tái sử dụng, tái chế và quản lý hiệu quả nguồn năng lượng và vật liệu đầu vào để duy trì và cải thiện chất lượng môi trường và bảo tồn các nguồn lực. Quy trình canh tác của nền nông nghiệp hữu cơ đảm bảo phù hợp với quy mô văn hóa với sinh thái và các điều kiện địa phương.
Và đây là yếu tố quan trọng của canh tác hữu cơ dựa vào đó để sản xuất ra những sản phẩm nông nghiệp tự nhiên, hoàn toàn hữu cơ mà không gây hại cho môi trường lẫn vi sinh vật sống trong hệ thái đó. Hay nói cách khác là bất kỳ ai sản xuất, chế biến, thương mại hay tiêu dùng các sản phẩm hữu cơ cần bảo vệ môi trường sống, cảnh quan chung và sẽ được hưởng lợi từ chính nó.
3. Sự công bằng (Fair)
Có thể nói công bằng là một trong những tiêu chí quan trọng trong đời sống xã hội thể hiện tính văn minh, nhân văn. Sự công bằng là cách ứng xử hợp tình hợp lý, tôn trọng, và tận tình không chỉ riêng giữa người với người mà còn với những mối quan hệ với các đời sống khác ở xung quanh.
Trong nông nghiệp hữu cơ cũng vậy, nó cần được xây dựng trên các mối quan hệ đảm bảo tính công bằng trong một môi trường chung và cơ hội sống cho các sinh vật. Và được nhấn mạnh rằng tất cả các công việc liên quan đến nông nghiệp hữu cơ cũng được cần đối xử như trong mối quan hệ như con người đối với tất cả các tầng lớp và các bên liên quan: NÔNG DÂN - CÔNG NHÂN - TRÍ THỨC - NHÀ PHÂN PHỐI - THƯƠNG NHÂN và NGƯỜI TIÊU DÙNG. Kể cả đối với các vật nuôi hữu cơ cần được tôn trọng, được cung cấp cơ hội và điều kiện sống theo bản năng, tập tính tự nhiên và được hưởng phúc lợi.
Ngoài ra, nguyên tắc công bằng còn được thể hiện trong cách sử dụng và quản lý các nguồn tài nguyên thiên nhiên. Việc sử dụng không chỉ đảm bảo tính sinh thái mà còn chú trọng đến tính xã hội, sự tin tưởng đối với các thế hệ tương lai. Do đó, đòi hỏi các hệ thống sản xuất, phân phối và thương mại cần cởi mở và tính toán đến các chi phí thực tế công bằng cho môi trường và xã hội.
4. Sự cẩn trọng (Care)
Nông nghiệp hữu cơ là phải lựa chọn cách cách quản lý, áp dụng công nghệ để ngăn ngữa những rủi ro có khả năng xảy ta trước khi thực hiện nhằm phòng ngừa cũng như có trách nhiệm trong việc bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khỏe và hạnh phúc cho thể hệ tương lai.
Non-gmo không biến đổi gen
Nông nghiệp hữu cơ không chấp nhận những công nghệ mà không thể dự đoán được những hậu quả trong tương lai như công nghệ biến đổi gen. Người canh tác có thể tìm cách tăng năng suất và hiệu quả sản xuất nhưng việc làm này nhất định không tạo ra những nguy cơ gây ảnh hưởng đến sức khỏe và môi trường sống của muôn loài.
Do vậy nông nghiệp hữu cơ rất cẩn trọng lựa chọn các công nghệ mới cân nhắc các phương pháp hiện tại. Nguyên tắc này được xem như là chìa khóa trong quản lý khi lựa chọn công nghệ áp dụng trong nông nghiệp hữu cơ. Khoa học cũng rất là cần thiết để đảm bảo sản phẩm nông nghiệp hữu cơ là lành, là an toàn và không gây hại cho môi trường sinh thái. Tuy nhiên, các kinh nghiệm thực tiễn, kiến thức bản địa, và phương pháp truyền thống cùng các kỹ năng được tích lũy cũng sẽ mang đến các giải pháp giá trị một khi đã được kiểm chứng qua thời gian.
